توصیف: حرکت رو به پایین رسوبات در زمین را فرونشست می نامند. یکی از مهمترین علل فرونشست افت سطح ایستابی و افزایش تنش موثر در رسوبات آبخوان است. مهمترین علت فرونشست در دشت هشتگرد، ویژگی های زمین شناسی سفره آب زیرزمینی و تاثیرپذیری آن از عوامل انسانی و شرایط آب و هوایی است. در این مطالعه به اهمیت شناخت گسل های پنهان موجود در منطقه و تاثیر آن بر رفتار کمی و کیفی سفره های آب زیرزمینی پرداخته شده است. در این گزارش به تحلیل فرونشست استان البرز پرداخته می شود.
واحد مطالعاتی هشتگرد به عنوان یکی از محدوده های مطالعاتی حوزه آبریز دریاچه دشت نمک از شمال به کوه های البرز از جنوب به رشته کوه های مرکزی از مغرب به دشت قزوین و از شرق به دشت کرج محدود می شود. شرایط اقلیمی، توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارندگی و بهره برداری بی رویه از آبخوان های زیرزمینی از یک سو و عدم رعایت قوانین و مقررات توزیع عادلانه آب از سوی دیگر شماری از دشت های کشور را با بحران کم آبی و پدیده فرونشست زمین مواجه نموده است. در این گزارش به تعیین میزان و چگونگی تاثیر عامل های زمین آبشناسی در شکل گیری پدیده فرونشست زمین پرداخته شده است.
آبرفت های تهران دارای توالی هایی از خاک دانه درشت و دانه ریز در مسیر شمال به جنوب می باشد. انجام فعالیت های عمرانی و کندوکاو در چنین شرایطی نیاز به بررسی های موشکافانه ی زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیک دارد. فروریزش خیابان پیامبر در نزدیکی مجتمع کوروش سبب ایجاد فروچاله ای به عمق 7 متر گردید، این فروریزش در بالای خط 6 مترو قراردارد. به منظور بررسی بیشتر، تونل از هر دو سوی منطقه ریزش کرده مورد بررسی قرار گرفته است. فروریزش کیانشهر واقع در جنوب خاوری شهر تهران قرار دارد. منطقه کیانشهر در بین بزرگراه های بعثت در شمال، آزادگان در جنوب و امام علی در باختر واقع است. در این گزارش به علل فروریزش های دو منطقه مذکور پرداخته می شود.
پدیده فرونشست می تواند در اثر پدیده های طبیعی زمین شناختی مانند انحلال، آب شدن یخ ها و تراکم نهشته ها، حرکت های آرام پوسته جامد زمین و یا فعالیت های انسانی نظیر معدن کاری، برداشت آب های زیرزمینی و یا نفت ایجاد شود. محدوده فرونشست زمین دشت تهران با مساحت 415 کیلومتر مربع شامل زمین های جنوب باختری آن می باشد که بخش اعظم آن در شهرستان اسلامشهر و شهریار واقع گردیده است . در این محدوده چاه مهمترین روش بهره برداری از آبخوان بوده و بیشتر قنات ها به تدریج با افت سطح آب زیرزمینی خشک شده اند. در این گزارش به پدیده فرونشست در جنوب باختر دشت تهران پرداخته شده است.
رشد جمعيت همراه با گسترش بي رويه بهره برداري از آب در مقاصد كشاورزي وصنعت، با اثرات نامطلوب زيادي در جنبه هاي كمي و كيفي منابع آب همراه بوده است. بدين ترتيب بر جامعه امروزي لازم است كه از استفاده بي رويه از منابع طبيعي به ويژه آب دست برداشته، به سوي استفاده عقلاني و مديريت پايدار بهره برداري از منابع آب روي آورد. افزايش روز افزون بهره برداري از آب هاي زير زميني به ويژه در حوضه هايي كه با نهشته هاي آبرفتي، دريايي كم عمق يا درياچه اي تحكيم نيافته (Unconsolidated) انباشته گشته اند، (Subsidence) به نشست و يا فروريزش سطح زمين مي تواند منجر شود.
اﻳﺠﺎد و ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻜﺎف ﻫﺎي زﻣﻴﻦ و ﻓﺮوﭼﺎﻟﻪ ﻫا، ﻣﺨﺎﻃﺮه زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺪﺗﻲ اﺳﺖ دﺷﺖ ﻣﻴﻨﺎب را درﮔﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ. ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻣﻴﻨﺎب در اﺳﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن در ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﻲ ﺗﻨﮕﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻜﻲ ﻫﺮﻣﺰ و در ﺣﺎﺷﻴﻪ ي ﺳﺎﺣﻠﻲ درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻗﺮار دارد. اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دوﻣﻴﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﺰرگ اﺳﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن، از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺰرﮔﺮاه ﺑﻪ ﺑﻨﺪر ﻋﺒﺎس و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺑﻨﺪر ﺧﻤﻴﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ، رﺳﻮﺑﺎت ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه دﺷﺖ ﻣﻴﻨﺎب ﺑﻄﻮر ﻋﻤﺪه ﺧﺎك ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ آﻫﻜﻲ و ﻣﺎرﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ. وﺟﻮد ﺗﺮك ﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ در ﺧﺎك ﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻴﻨﺎب ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺒﻴﻪ ﺗﺮك ﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از وﺟﻮد ﻓﺮوﻧﺸﺴﺖ زﻣﻴﻦ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺸﻮر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. این گزارش حاصل بررسی مقدماتی پدیده شکل گیری شکاف ها در این منطقه می باشد.
دشت های کشور در معرض پدیده فرونشست و خطرات وابسته به آن قرار دارند. برداشت بي رویه آب های زیرزميني علت اصلي فرونشست در دشتهای مختلف کشور بوده است. دشت قزوین در شمال غرب ایران مرکزی قرار دارد و از شمال و جنوب به ترتیب با رشته کوه های البرز و راموند احاطه شده است. دشت قزوین به صورت کاسه ای بوده که آب های زیرزمینی و سطحی از همه سو وارد آن می شوند. این دشت یکی از مهم ترین دشت های کشور محسوب می شود. در این گزارش تاریخچه مطالعاتي رادار بر روی دشت قزوین جمع آوری گردیده تا با الگوریتم های مختلف این دشت مورد بازبيني قرار گيرد.
در دﻫﻪ هاي اﺧﻴﺮ، ﺗﻼش ﮔﺴﺘﺮده ای ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺪازه گﻴﺮي ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻫﺎي زﻣﻴﻦ ﺗﻮﺳـﻂ ﻓﻨـﺎوري ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﭼﻮن ترازﻳﺎﺑﻲ دﻗﻴـﻖ، GPS و ﺗـﺪاﺧﻞ ﺳـﻨﺠﻲ راداري انجام شده است. منطقه مورد مطالعه در 60 کیلومتری باختر تهران در استان البرز قراردارد که از دﻳﺪﮔﺎه ﺳﺎﺧﺘﺎر زمین شناسی شامل دو محدوده کاملا مجزا است. در این گزارش به فرونشست زمین در استان البرز با استفاده از فناوری رادار پرداخته می شود.
یکی از علتهای فرونشست زمین افت سطح آب زیر زمینی می باشد. سازمان نقشه برداری کشور بر اساس انجام تراز یابی های دقیق در سال 1374،1382،1380 یک ناحیه فرونشست زمین را در جنوب غرب دشت تهران شناسایی نمودند. بررسی های این سازمان نشان داد طی 8سال بطور متوسط 31 سانتی متر فرونشست زمین در منطقه رخ داده است. بیلان آب زیر زمینی یکی از انواع بیلان است که به بررسی مولفه هایی که موجب وارد شدن آب به آبخوان یا خارج شدن آن می شوند می پردازند.در این گزارش بیلان آب زیرزمینی محدوده فرونشست زمین در جنوب غربی دشت تهران بر اساس آمار و اطلاعات موجود بررسی قرار می گیرد.
فرونشست ها سرشتي بازگشت ناپذير دارند و براحتي قابل کنترل و مهارشدني نيستند. مقابله با خطر فرونشست بر سه اصل پيش بيني، تشخيص و پايش استوار است که مديريت درست منابع آب، نقش کليدي در جلوگيري از رخداد این پدیده را دارد. دشت کاشان در حدود 240 کیلومتری جنوب تهران و 250 کیلومتری شمال اصفهان قرار دارد. این دشت در دامنه کوه های کرکس و حاشیه کویر مرکزی ایران قرار دارد. افزايش تعداد چاههاي عميق و ميزان بهره برداري از سفره آب زيرزميني در دشت کاشان سبب کاهش روند نزولی سفره آب زیرزمینی شده است. در این گزارش بر اساس مطالعات دورسنجی به فرونشست دشت کاشان پرداخته شده است.
