ثبت شده توسط فاطمه محمد کریمی | ثبت: 2020-09-13 09:41:11.0 | ویرایش: 2022-11-21 13:24:12.0 | دسته بندی: 250k
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در راستای وظایف سازمانی، نقشه های زمین شناسی و گزارش های توصیفی مرتبط با نقشه ها را در مقیاس 250 هزارم تهیه نموده است. گزارش حاضر، خلاصه ای از گزارش نقشه زمين شناسي ورقه 1:250000 کرمانشاه به منظور شناخت کلی از محدوده مطالعاتی می باشد. همچنین دریافت و خرید لایه های رقومی و رکوردهای اطلاعاتی تکمیلی این برگه از طریق سامانه فراداده و سرویس کاتالوگ به آدرس http://csw.ngdir.ir قابل دسترس است.
گزارش نقشه 1:250000 کرمانشاه
محدوده نقشه کرمانشاه در باختر ایران، بین عرض های 34 تا 35 درجه شمالی و طول 46 درجه و 30 دقیقه تا 48 درجه خاوری واقع شده است. این محدوده بخشی از کوهستان بزرگ زاگرس را دربرمی گیرد. شهر کرمانشاه با ارتفاع 1410 متر از سطح دریا در باختر آن قرار دارد.
منطقه مورد نظر در کمربند کوهزائی زاگرس قرار دارد. این کمربند کوهزائی نتیجه بازشدن و بسته شدن پوسته اقیانوسی نئوتتیس است و ازشمال خاوری به جنوب باختری از سه بخش زمین ساختی موازی تشکیل شده است: (1) کمربند زاگرس ، (2) پهنه خرد شده، (3) زون سنندج- سیرجان.
قسمت شمالی نقشه کرمانشاه، بخشی از ناحیه دگرگون نشده زون سنندج- سیرجان و قسمت جنوب باختری این نقشه، بخشی از کمربند زاگرس چین خورده- رانده شده را دربرمی گیرد.
چينه شناسي
زون زاگرس:
کهن ترین واحد رخنمون یافته در منطقه را سنگهای کرتاسه پائینی تشکیل داده است، بخش پائين اين واحد، شامل دولومیت و سنگ آهک های دولومیتی برشی شده تیره همراه با آمونيتهاي كوچك و دوكفه‌اي‌هاي فراوان است.
سنگهای کرتاسه فوقانی شامل سنگ های آهکی و مارن (سنومانین – کامپانین)می باشند که سنگ آهک های سازند کرمانشاه همراه با ماسه سنگ، مارن و فلیش های سازند امیران به سن ماستریشین بر روی سنگ های کرتاسه زیرین به صورت هم ساز قرار می گیرند. و این نهشته ها در جنوب و خاور شهرکرمانشاه رخنمون دارند و فسیل شاخص کرتاسه بالا . Omphalocyclus sp. , Siderolites sp می باشد.
سازند تله زنگ به سن ائوسن پائینی و با تناوبی از سنگ آهک های کمربند ساحلی و با همبري گسله بر روي سازند اميران قرار گرفته است، از سوی دیگر در بعضی از مناطق سازند کشکان با ترکیبی از کنگلومرا و ماسه سنگ و مارن های قرمز بر روی سازند امیران جای گرفته است که این نشان دهنده هم ارزی سازند تله زنگ با بخش های پائینی سازند کشکان می باشد، البته ذکر این نکته ضروری است که در اواخر ائوسن میانی نهشته های تخریبی کشکان بتدریج گسترش پیدا کرده بصورتیکه نهشته های سازند تله زنگ به رسوبات تخریبی کشکان تبدیل می گردد. رسوبات ائوسن بالایی متشکل از دولومیتهای تودهای سازند شهبازان می باشد که مرز پايين آن با سازند آواري كشكان تدريجي و هم شيب است و در بالا بوسیله ناپيوستگي فرسايشي توسط کنگلومرا و مارن قرمز واحدهاي سنگي گروه فارس (ميشان و آغاجاري) به سن میوسن پوشيده شده است. بر روی گروه فارس رسوبات تخریبی شامل کنگلومرا های سازند بختیاری به صورت ناهمساز قرار می گیرند.
واحدهای کواترنری شامل پادگانه هاي آبرفتي كهن است كه در قسمت بالادست رودخانه‌ها و يا بر روي كناره دره هاي بزرگ (ماهيدشت) تشكيل شده‌اند. اين رسوب ها شامل مجموعه‌هائي از مارنها همراه با افق هائي از سنگريزه است. نهشته های جوان تر دره‌هاي اصلي ناحيه مانند دره‌هاي ماهيدشت و قره سو را با رسوبهاي آبرفتي آرژيلي ماسه‌اي و تا اندازه‌هاي ريزدانه پر نموده اند كه ممكن است به ستبراي زياد نرسند. در دره ماهيدشت، رسوبها به طور كلي آرژيلي است. در دره قره سو، جنس مواد سازنده آبرفتها، گوناگوني بيشتري دارد چرا كه خاستگاه آنها از راندگيهاي راديولاريتي ـ افيوليتي و فليش‌هاي ترشير است. اين آبرفتها داراي ذخائر زيرزميني با ارزش هستند.
كمربند خرد شده:
واحد سنگی بخش زون زاگرس چین خورده به واحدهای مجزا تقسیم می شود.: 1)رادیولاریت های کرمانشاه، (2)سنگ آهک های بیستون، (3)توده های نفوذی آتشفشانی و توف ها می¬باشد.
کهن ترین واحد سنگی رخنمون یافته در این پهنه واحد های سنگی تریاس است که در زیر پهنه رادیولاریتی کرمانشاه از رادیولاریت های قرمز تا سبز رنگ قرار دارند که این رسوبات تقریبا تا اواخر کرتاسه بالایی بصورت پیوسته نهشته شده اند. اما در زیر پهنه بیستون کهن ترین نهشته ها از سنگ آهک، رادیولاریت های ضخیم لایه، رادیولاریت های دارای چینه بندی نامنظم همراه مارن و سنگ آهک ها و خرده های سیلیسی تریاس تشکیل شده اند، واحد سنگی ژوراسیک با ترکیبی از سنگ آهک و قسمتی اوولیتی به صورت همساز بر روی واحد تریاس قرار می گیرد و در واحد ژوراسیک بالایی همین ترکیب را با خرده های اوولیتی به صورت پیوسته مشاهده می گردد. ضخامتی از سنگ آهک نازک لایه در واحد کرتاسه زیرین دیده می¬شود که نهشته های کرتاسه فوقانی با ترکیبی از سنگ آهک پلاژیک با همبری پیوسته روی واحد کرتاسه زیرین قرار می گیرد. این نهشته ها به صورت نواری از شمال باختر تا مرکز چهارگوش کرمانشاه رخنمون دارد.
واحدهای سنگی ائوسن با تناوبی از لایه های سنگ آهکی، سنگ آهک های قرمز پلاژیک، سنگ آهک نرتیک، توف و سنگ آذرین درونی بازیک شامل گرانودیوریت ها، گابرو، اندزیت، دیوریت و پرفیروئیدها و فلیشها به صورت نا همساز بر روی سنگ آهک های بیستون قرار می گیرند که بیشترین رخنمون را درشمال چهارگوش کرمانشاه قرار دارند.
سازند قم با پایه کنگلومرایی آغاز شده و در ادامه شامل سنگ آهک های نرتیک و فیلیش و مارنهای ماسه ای می¬باشد که توسط یک گسل خوردگی از واحدسنگی ائوسن جدا شده است. در شمال تپه اسماعیلی رخنمون آنها دیده می شود و روی این واحد کنگلومراهای میوسن – پلیوسن بالایی به صورت ناهمساز در جنوب خاوری هرسین قرار می گیرد. پادگانه های قدیمی کواترنری هم با ترکیبی از مارن ها و نهشته های رسوبی در این پهنه رخنمون دارند.
زون سنندج – سیرجان:
زمین ساخت زون سنندج- سیرجان بیشتر از ساختمانهای دوپلکس مرکب بزرگ مقیاس و سیستم های ایمبریکیت کوچک و بزرگ زاویه با شیب به سمت شمال خاوری تشکیل شده است. این سیستم های راندگی، هورس ها و برگه های (نپ ها) زیادی از سنگهای فانروزوئیک دگرگون شده و دگرگــون نشده را در طول دهها و احتمالا صدها کیلومتر جابــجا کرده اند.
در دوره کرتاسه پسین سیستم های راندگی که در هر رویداد زمین ساختی بوجود آمده اند، روی ساختمان های پیشین قرار گرفته و آنها را بریده یا جابجا کرده اند و بدین ترتیب انباشته های (Stacks) پیچیده ای از برگه های رانـــده را پدید آورده اند. ردیف های سنگی (از جمله کمپلکس های افیولیتی) برونزد یافته در راستای این مرز به شدت میلونیتی شده، برش یافته (sheared) و قطعه قطعه (dismembered) گردیده اند.
کهن ترین سنگهای این ناحیه در دوره تریاس شامل شیست، سنگ مرمر و مواد مذاب بلورین شده می باشند که در شمال خاوری سنقر رخنمون دارند.
سنگ آهک های بلورین ژوراسیک – کرتاسه به صورت ناپیوسته در خاور شهرستان صحنه و نواحی بالاتر بر روی واحدهای قدیمی تر جای گرفته است. سنگهای کرتاسه پائینی که پی آن از کنگلومرا و ماسه سنگ قرمز رنگ تشکیل شده و در ادامه به سنگ آهکهای آپتین –آلبین ختم می گردد. سنگ آهک های ضخیم لایه در جنوب خاوری سنقر به همین صورت قرار می گیرد. نهشته های کرتاسه بالا در این بخش عمدتا از مارن و سنگ آهک های مارنی تشکیل شده اند که همبری آنها با سنگهای کرتاسه پائینی مشخص نیست.
زمين شناسي اقتصادي
در خاور ناحيه، پيرامون روستاي گوهره، معادن متعددي از سنگ مرمريت تزئيني وجود دارد. اين معادن، شامل سنگهاي آهكي بلورين به سن ژوراسيك مي‌باشد. در بخشهايي از اين سنگ كه كاملاً بلورين نشده و بافت ريزدانه (ميكرايتي) اوليه را حفظ كرده‌اند، روزنه داران بنتيك ژوراسيك پسين شناسايي شده‌اند. اين توده‌هاي آهكي بلورين توسط گسل‌هايي (راندگي‌ها) چند بر روي راديولاريت‌ها و سرپانتينيت‌هاي كرمانشاه رانده شده‌اند و در قاعده آنها برشي با عناصر سيليس راديولردار، سرپانتينيت و سنگ آهك بلورين ديده مي‌شود. سنگ ساختماني اين معادن به سنگ تزئيني گوهره معروف است. استخراج اين معادن متاسفانه به روش انفجاري صورت مي‌گيرد. در جنوب كرمانشاه، در كوه چرمي، سينه كارهاي معدني متعددي در سنگهاي آهكي پلاژيك مربوط به سازندهاي سروك و ايلام احداث شده‌اند كه از سنگ اين معادن به عنوان سنگ لاشه استفاده مي‌شود.
در خاور ناحيه، در كوه گرم دره، بين روستاهاي باباعلي و با قله، در داخل راديولاريت‌ها، افق‌هايي از منگنز به صورت اكسيد منگنز ديده مي‌شود كه كاملاً حالت استراتيفورم دارند و از چين خوردگي لايه‌هاي راديولاريتي تبعيت مي‌كنند. به نظر مي‌رسد اين منگنز از نوع نهشته‌هاي رسوبي (Sedimentary deposits) باشد، زيرا هيچگونه اثري از مواد آتشفشاني در ناحيه ديده نشده است. خاستگاه منگنز مي‌تواند ناشي از مهاجرت منگنز از ولكانيكهاي مجموعه افيوليتي نئوتتيس به كناره غير فعال قاره‌اي (Continental passlve margin) يعني محيط رسوبي بخشي از مجموعه راديولاريتي كرمانشاه باشد. ضخامت لايه‌هاي منگنزدار تا 5/3 متر و طول آنها تا بيش از 3 كيلومتر مي‌رسد. عيار منگنز از حدود چند درصد تا چهل درصد تغيير مي‌كند. اداره كل معادن و فلزات استان كرمانشاه، برنامه‌هاي اكتشافي منگنز ناحيه را در دست اجرا دارد.
