ثبت شده توسط کیانا کیانی | ثبت: 2020-08-31 13:29:01.0 | ویرایش: 2022-11-22 18:16:44.0 | دسته بندی: 250k
سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در راستای وظایف سازمانی، نقشه های زمین شناسی و گزارشهای توصیفی مرتبط با نقشه ها را در مقیاس 250 هزارم تهیه نموده است. گزارش حاضر، خلاصه ای از گزارش نقشه زمين شناسي ورقه 1:250000 آران به منظور شناخت کلی از محدوده مطالعاتی می باشد. همچنین دریافت و خرید لایه های رقومی و رکوردهای اطلاعاتی تکمیلی این برگه از طریق سامانه فراداده و سرویس کاتالوگ به آدرس http://csw.ngdir.ir قابل دسترس است.
گزارش نقشه زمین شناسی 1:250000 چهارگوش آران
ناحیه مورد بررسی با مختصات جغرافیایی طولهای شرقی 51 درجه تا 52 درجه و 30 دقیقه و عرضهای شمالی 34 تا 35 درجه در بین استان اصفهان و تهران قرار دارد. این پهنه رسوبی در ایران مرکزی قرار گرفته است.
چینه شناسی
در محدوده مورد مطالعه بیشترین رخنمون متعلق به سنگهای آذرین، رسوبی و آذرآواری سنوزوئیک از ائوسن میانی تا عهد حاضر میباشند و در این میان فعالیت های آتش فشانی ائوسن پسین از گستردگی چشمگیری برخوردار است. نهشته های ائوسن در محدوده نقشه آران قابل مقایسه با سازند کرج در کوه های البرز است.
قدیمیترین نهشته های متعلق به سنگ های دگرگونه کوه دم که شامل شیست، فیلیت، سنگ آهک مرمری، ماسه سنگ دگرگونه و متادیاباز واحد پالئوزوئیک است که در جنوب خاوری کوه یخاب رخنمون دارند. در شمال کوه سفید آب دولومیت، سنگ آهک دولومیتی واحد تریاس با یک همبری تحتانی ناهمساز بر روی نهشته های پالئوزوئیک قرار می گیرد و بر روی واحد سنگی تریاس سازند شمشک با ترکیب شیل، ماسه سنگ و سنگ آهک ماسه ای به صورت ناپیوسته قرار می گیرد که در اطراف کوه سفید آب برونزد دارد.
واحد کرتاسه پایینی شامل سنگ آهک، مارن، شیل و کنگلومرا قاعده ای که روی آن رسوبات کرتاسه بالا با ترکیب سنگ آهک و مارن به صورت پیوسته قرار می گیرد که با پراکندگی کم در جنوب خاوری ورقه برونزد پیدا کرده اند. واحد سنگی پالئوسن دارای ضخامتی از کنگلومرا، ماسه سنگ قرمز قهوه ای است که در زیر واحد جوانتر (پالئوسن بالایی) از ترکیب شیل سفید آب، مارن و سنگ آهک در منطقه کوه سفید به صورت پیوسته قرار می گیرد.
واحد سنگی ائوسن پسین در خاورناحیه دریای نمک و حوالی کوه یخاب رخنمون دارد و مساحتی که در برگه قرار گرفته شامل مارن تبلور یافته، توف ریولیتی، چرت، سنگ آهک، مارن و ماسه سنگ توفی همراه با سنگهای آتشفشانی با ترکیب بازالتی – آندزیتی است.
واحد ائوسن میانی دارای ترکیب زمینه ای توف سبز، توف ریولیتی، ماسه سنگ توفی، مارن، سنگ آهک و شیل است که دایک های متعدد بازالتی – آندزیتی آنها را قطع کرده است. در داخل این واحد ترکیباتی از کنگلومرا، ماسه سنگ، برش آتشفشانی، سنگ آهک نومولیتی، سنگ آهک توفی نومولیتی (ائوسن پسین)، آندزیت سبز خاکستری، آندزیت داسیتی و ریولیت به چشم می خورد. در کوه قلعه سردار، کوه سرگردان، کوه یخاب، کوه باری کرسف برونزد دارد.
واحد ائوسن بالایی همانطور که گفته شد بیشترین فعالیت آتشفشانی را داشته است، زمینه این واحد به طور گسترده شامل گدازه متوسط – بازیک، شیشه آواری، کمی سنگ های رسوبی–آتشفشانی و اسیدی است که میان لایه هایی از برش، توف، توف شیشه ای، آندزیت – بازالت پورفیری، داسیت پرلیتی، شیل، مارن، توف ریولیتی، ایگنمبریت و برش، گدازه تراکی – داسیتی، ماسه سنگ و توف، سنگ آهک ماسه ای، سنگ های آتش فشانی شوشونیتی و سنگ آهک حاوی نومولیت می باشد.
مرز نهشته های ائوسن پسین با ائوسن میانی پیوسته و با واحد مشترک ائوسن بالا– الیگوسن ناپیوسته است. دایک ها با راستای عمومی باختری – جنوبی و در منطقه کاروانسرا شاه عباس سنگ های آتشفشانی ائوسن پسین را تغذیه کرده اند. واحد سنگی ائوسن بالا–الیگوسن پایین با ترکیب عمده مارن قرمز و ماسه سنگ و زیر مجموعه ای از گدازه های تراکی آندزیتی تا بازالتی، آگلومرا و برش، کنگلومرا و ماسه سنگ، مارن قرمز گچ دار، کمی شیل و توف و در بالاتر سازند قرمز زیرین با ترکیب مارن قرمز گچ دار، مارن ماسه ای، رس سنگ، شیل، ماسه سنگ، کنگلومرا و تودههای دیاپیری یا عدسی گچ و نمک قرار دارد و گاهی دارای سنگ های آتش فشانی عموما اپیدوتی شده می باشد.
واحد الیگوسن بالایی-میوسن دارای ضخامتی از رسوبات سازند قم با ترکیب مارن، سنگ آهک، ماسه سنگ، شیل، گچ و سنگ های آتش فشانی در برخی نقاط و عموما گچ و آهک و مارن به طور عمده و سنگ آهک ماسه ای، ماسه سنگ آهکی کنگلومرا می باشند که رسوبات سازند قرمز بالایی به صورت پیوسته با ترکیبی از مارن قرمز همراه با لایه های ماسه سنگی، شیلی، کنگلومرایی و گچی و سنگ های توفی ماسه ای و توف های داسیتی – آندزیتی می نشیند و این رسوبات از خاور به باختر برونزد دارند.
سازند هزار دره با ترکیب کنگلومرا با درون لایه هایی ماسه سنگی و رسی در جنوب کوه سفید، شمال تقی آباد، حوالی دولت آباد و خلج آباد و شمال باختری دریای نمک به خوبی رخنمون دارند.
نهشته های کواترنری، پادگانه های آبرفتی قدیمی با ترکیب تراورتن و رسوبات آبرفتی – سیلابی کهن (قلوه سنگ، ریگ، ماسه) مخروط افکنه های مرتفع و پست و هم چنین پادگانه آبرفتی جوان را شامل می شود.
سنگ های نیمه آتشفشانی و نفوذی
در واحد ائوسن پسین، دیوریت پورفیری، گرانیت – گرانودیوریت، دیاباز، دولومیت و ریوداسیت را داریم و در ائوسن - میوسن ترکیب گابرو-دیوریت ( بعد از ائوسن)، قسمتی کوارتز دیوریت و میکرو گرانیت-ریولیت ( بعد از میوسن پیشین) و دایک های اسیدی را داریم.
زمین شناسی اقتصادی
در اعماق و سطح زمینهای نواحی شمال این شهرستان، معادن غنی فراوانی وجود دارد که مهم‌ترین آنها حوزه‌های وسیع و دست نخورده نفت و دریاچه نمک با وسعت ۲۰۰۰ کیلومتر مربع به عنوان بزرگ‌ترین و بهترین ذخیره نمک آبی (خوراکی و صنعتی) و ترکیبات منیزیم می‌باشد که مورد استفاده قرار گرفته و در حاشیه آن، معادن خاک رس مرغوب، کائولن، سولفات سدیم، سیلیس، باریت و خاک‌های صنعتی وجود دارد که در صنایع نسوز و سرامیک سازی، شیشه، ریخته گری، مواد شوینده، آلیاژها و صنعت پزشکی در داخل و خارج کشور کاربرد فراوان دارد. همچنین معادن شن و ماسه نرم این شهرستان در حال بهره برداری است.
